Ülkemiz coğrafyası içerisinde birbirinden farklı iklim tipleri, bu iklim tiplerine bağlı olarak yetişen çok farklı bitki türleri vardır. Ormanlarımız, dağlarımız, ovalarımız zenginlik kaynaklarımızdır. Her bölgenin kendine has özellikleri vardır.

İster köyde olsun, ister kentte olsun bölgeler arası sosyoekonomik farklılıklar hep vardır. Yaşam düzeyinde bu durum hoş karşılanabilir belki, ancak eğitim düzeyinde bu farklılıkların asla olmaması gerekir.

Anayasa’nın 42. Maddesinde herkes için eğitimin eşit olması, devletin maddi imkanları yeterli olmayan çocuklara gerekli yardımı yapmakla yükümlü olduğu vurgusu yapılmaktadır.

Şehirlerde ve kırsalda maddi olanakları yeterli olan aileler bir şekilde çocuklarını en iyi okullarda en iyi şekilde yetiştirmenin yollarını buluyorlar. Şehirlerde gettolarda kıt kanaat geçinen ailelerin çocukları, köylerde zamanımızın nimetlerine çok uzak yaşayan ailelerin çocukları çağdaş eğitim olanaklarından çok uzaktırlar.

Eğitime hep nicel açıdan bakılıyor, nitel açıdan bakılmıyor. Sekizinci sınıfa gelmiş varsıl sınıftan bir öğrenci ile yoksul sınıftan gelmiş bir öğrencinin o zamana kadar bilgi birikimi aynı olabilir mi? Bir taraf dağarcığını tıka basa doldurma şansı bulabilmiş, diğer taraf ufak tefek kırıntılar biriktirebilmiş. Sonra ikisi aynı sınavda yarışacaklar. Görünürde fırsat eşitliği var değil mi? Herkes aynı sınavda birbiriyle yarışıyor. Kazanan sonraki yıllarda da iyi eğitim alacak. Fırsat eşitliği sınavda değil, sınav öncesinde olması gerekir. Burada yapılan aynen şudur: Bir voleybol maçında bir takımın oyuncularının bir kolunu bağlayıp maç yaptırıyorsunuz. Bu takımın kazanması mümkün mü?

Bireyler; ruhsal, bedensel yönden sağlıklı, eğitim-öğretim hayatı yönünden eşit olarak yaşamlarını sürdürmelidirler. Ancak o zaman yapılan yarışmada seçim adaletli olarak yapılmış sayılır. Kent olanaklarından uzakta gettolarda, kırsalda yaşayan insanlarımızda ne cevherler vardır; onları bulup çıkarmak gerek. Onlara bir şeyler yapıp yaratmanın yollarını açmak gerek.

Nobel Ödülü almış olan Aziz Sancar, Covid-19 aşısını bulan Uğur Şahin, Özlem Türeci bizim insanlarımız. Onlar süper zengin ailelerin çocukları değil. Ben yaşamlarını okudum, çok ilginç geldiğini söyleyebilirim. Uğur Şahin İskenderunlu bir işçinin çocuğu. Almanya’da gittiği okulu Alman komşusunun yardımıyla elde edebilmiş. Tanınan bu fırsatla bugünkü başarıya imza atıyor. O fırsat ona verilmeseydi belki de bir fabrika işçisi olarak kalacaktı.

Sosyal Psikoloji alanındaki çalışmalarıyla bilinen Kelley, başarı için şöyle demiştir: “Nobel Ödülü almak için zeki ve çalışkan olmak yeterli neden değildir, birçok nedenin bir araya gelmesi gerekir.”

Bu nedenlere bakalım: Zeki olacaksın. Çalışkan olacaksın. Öğrenim görebileceğin maddi olanaklara sahip olacaksın. Başarıyı en üst düzeyde gerçekleştirebileceğin kurumlarda eğitim göreceksin. Başarıyı yakalayabileceğin eğitici kadrolarla birlikte eğitim hayatını sürdüreceksin. Düşüncelerinde özgür olacaksın. Yapmak istediklerinde önüne engel koyacak kişi ve kurumlardan bağımsız çalışacaksın. Çalışma hayatında geçim sıkıntısı diye bir kaygı taşımayacaksın, her şeyinle işine yoğunlaşacaksın. Başarı böylece kendiliğinden gelecektir.

(celilboz@yahoo.com)

06/01/2021 İstanbul