Çok şükür gene bir Bayramın arifesindeyiz.
Bu yazıyı bundan sanırım 10 yıl kadar önce yazmıştım. Ufak tefek ekleme ve çıkarmalar yaparak tekrar paylaşmak istedim.
Her Ulusun ve Milletin toplu sevinç, mutluluk ve ortak kutlama vesilesi olarak kabul edilen belirli günleri var ve bu günlere bayram demekteyiz.
Bayramlar; toplumların Milli Birlik ve Berberliğinin nişanesidir.
Ülkemizde hemen her kesin birlikte kutladığı Dini ve Milli Bayramlarımız vardır.
Milli Bayramların ismi, kutlama şekli, kaldırılıp konmalarında zaman zaman değişiklikler olsa da Dini Bayramlarda böyle bir şey yoktur.
Milletçe ekseriyetimizin mensubu olduğu İslâm dininde Ramazan ve Kurban Bayramı olmak üzere iki büyük bayram kutlamaktayız.
Ramazan Bayramını; Ramazan ayının sonunda, Şevval ayının birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde kutluyoruz.
Kurban Bayramını ise, Zilhicce ayının on, on bir, on iki ve on üçüncü günlerinde kutlamaktayız. Kurban Bayramın ilk üç gününde, imkânı olan Müslümanlar kurban kestikleri için Kurban Bayramı denilmektedir.
Eskiden Dini Bayramlarda, insanlar birbirlerini ziyaret eder,
Dargınlar barışır,
Dostluklar pekişir,
Bütün bunlarla yetinilmez mezarlıklar dolar taşar ölüler hayırla ve dualarla anılır,
Fakirler unutulmaz, gururları incitilmeden yardımlar yapılır,
Çocuklara hediyeler verilerek sevindirilirdi.
Çocukluğumun Bayramlarında;
Zengin fakir bayram moduna ailecek en az on, on beş gün öncesinden girilirdi.
Anne, babalar çocuklarına bütçeleri elverdiğince bayramlık ayakkabı ve giysiler alırdı.
Bayram temizliliğinin telaşesini günler öncesinden sarardı haneleri.
Arefe akşamları evin kadınları sabaha kadar hemen hiç uyumaz bayram yemekleri hazırlar ve baklavalar açılırdı.
Bayramların vaz geçilmezlerinden biri de uzaktaki eşe dosta bayram tebrikleri alıp onları günler öncesinden postaya vermekti.
Çocukluğumun ve gençliğimin geçtiği İstanbul Yakacık'ta evin erkekleri çocuklarda dahil Camide yer bulmak için çok erkenden kalkar ve caminin yolunu tutardı.
Bayram namazından sonra cami içinde ya da avlusunda cemaat en başta imam, mahallenin yaşlıları ve ileri gelenleri olmak üzere bayramlaşırdı.
Camideki bayramlaşma sonrası evin yolunu tutan cemaatten insanlar önce yol üzerindeki yakın komşular ile ve en son kendi ev halkı ile bayramlaşırdı.
Günler öncesinden alınan bayramlıklar sandıklardan çıkarılır ve tüm ev halkı en güzel elbiselerini giyer, küçükler büyüklerin ellerini öper ve harçlık alırdı.
O zaman her mahallede cami yoktu ve sadece Yakacık Çarşı Camii ibadete açık olduğundan Bayram namazları daha bir kalabalık olurdu ve hemen herkes birbirini bilir ve tanırdı.
Eğer gelen bayram; Kurban Bayramız ise ve hele ki evde kurban kesiliyorsa ki genelde hemen her evde kesilirdi. Evde Kurban kesmenin kendine has tatlı bir heyecanı ve telaşı olurdu.
Kurbanlar Allah için kesilir ve ekseriyeti din, dil, ırk ayrımı yapılmadan tüm komşulara ve akrabalara pay edilir birazda ev halkı için ayrılırdı.
Eve ayrılan pay gene gelen giden misafirlere kavurma yada başka şekilde pişirilerek ikram edilirdi.
O yıllarda özellikle yaz aylarında Yakacık’ta Müslüman, Ermeni Yahudi ve Rumlar birlikte yaşar aynı havayı teneffüs eder ve aynı güneşi paylaşırdık.
Hemen herkes diğer dine mensup komşularının dini vecibelerini, örf ve adetlerini bilir ve bayram ziyaretleri yapılırdı.
Malum sebeplerden şimdilerde olduğu gibi en çok çocuklar isterdi bayramların gelmesini. Yeni cicili bicili elbiseler, bol şeker ve harçlık gönlünce toplanan paraları harcamak…
Bayramlarda harçlık bekleyen sadece çocuklar değildi o zamanlar.
Mahallede hizmet eden belediye temizlik görevlilerinden, postacıya kadar uygun bir yolla bayram bahşişleri verilirdi. Bu bahşiş genellikle bez bir mendil içerisine konan bir miktar para olurdu.
Davulcuları saymaya gerek yok zaten onlar kendileri gelirdi, bahşiş istemeye maniler eşliğinde ev ev tüm mahalle dolaşılırdı. Üstelik hem Ramazan’ın onbeşinde hem de Bayramda gelirlerdi.
Ya günümüzde;
Günümüzde bayramların rengi biraz değişti; insanlar bayramdan çok tatil gözü ile bakmaya başladı.
Sadece anne, baba ve varsa çocuktan oluşan çekirdek aileler çoğalmaya başladı.
Aile büyüklerine gitmeler, gelmeler, akraba ziyaretlerinin yerini yurt içinde ya da dışında tatil beldelerinde veya yazlıklarda tatil yapmak veya iş stresini atmak aldı.
Gözlemlerime göre kurban kesenlerin ya da STK’lara kurban bağışında bulunanların sayısında nispi bir artış olmasına rağmen bu kurban etlerinin fakir fukaraya ulaşmasında ise ciddi bir azalma var.
“Hak için kurban küp için kavurma” keser olduk.
Artık hepimizin evinde büyük büyük buzdolapları, derin dondurucular var ve ne acıdır ki kurban kesen inanan kardeşlerimiz kendi kestikleri kurbanı yıl boyunca gene kendileri yiyer oldular.
İnsanı adeta boğan metropollerde sıkıcı ve stresli iş hayatından hepimiz bayramların gelmesini dört gözle bekler olduk.
Hafta arasına denk gelen ve genellikle dokuz güne uzatılan bayramlara ziyadesi ile seviniyoruz.
Maddi imkânı olanlar için tüm Ege ve Akdeniz sahilleri, yurt dışındaki uzak diyarlalar kucak açmış olanları beklemekte.
Heeeee…
Aile büyükleri, akrabalar ve komşularla bayramlaşmak mı?
Canım günler çuvala mı girdi dönüşte uğrarız ya da telefon eder ya da mesaj yollarız olmaz mı?
Ülkece bayram tadında bir bayram geçirmemiz dileklerimle...
