Demokrasi; halkın kendi kendini idare etmesi denir ya sakın inanmayın. Hani halkın kendi adına seçtiği vekiller aracılığı ile parlamentoda temsil ediliyor denir ya, külliyen yalan. Seçilen milletvekillerinden kimin haberi oluyor? Parti genel başkanının listede tespit ettiği sıraya göre seçim gerçekleşiyor. Yandaşlar, torpilliler, yalakalar, parti genel başkanının uğruna ölecekler ilk sıralara yerleştirilip seçiliyorlar. Partinin taraftar sayısına göre ilk sıralara eblehler de konulsa seçiliyor. Bu kişiler acaba hak ederek mi seçilmiştir, sorgulamak gerekmez mi?

**

       Halkı temsilen parlamentoya giden kişiler; kariyer sahibi, insancıl, adaletle hüküm veren, erdemli, toplumsal ahlak normlarına değer veren ve buna uyan kişiler ise, halk refah ve güven içerisinde yaşar. Ama bu söylediğim vasıfları taşımayan bencil, kendi çıkarını gözeten, kendisini o makama getiren parti başkanının her dediğini kabul eden birisi ise; en önemlisi kariyeri ve becerisi yoksa, vay memleketin haline. İşte bizdeki seçim sistemi de tam bu kaypak çizgi üzerinde gidiyor. A partisi B partisi fark etmiyor. Bunların tamamı birbirinin aynısı. Hem parti liderleri hem de onların yakınlarındakiler aynı zihniyete sahip. Alt tabakadaki halkı düşünen birisine rastlamadım. İnsan bir işte başarısız olunca, onur kırıcı bir davranış sergilerse utanır, istifa eder. Siyasilerden birisinin istifa ettiğini duydunuz mu hiç? Bunlar hiç yanlış yapmazlar, yaptıkları her şey doğrudur. Onun için istifa müessesesinin kapısı kilitlidir bizdek, siyasilere. O kapı gelişmiş ülke yöneticilerine açıktır.

**

       Bir partinin başkanı başka bir partinin genel başkanına veya partililere ağza alınmayacak en adi sözleri söylüyor; bir bakıyorsunuz üç ay sonra bu partiler bir olmuş aynı ağızdan konuşuyorlar. İşte burada durup bir düşünmek gerek. Bu çirkin ittifakın arkasında yatan bir neden var. Nedir bu diye düşündüğümüzde şunu görüyoruz:

İktidardaki parti iktidarını sürdürmek için; muhalefette olan parti yok olmamak, iktidara gelebilmek için her türlü kirli oyuna baş vurabiliyor. Bu durum aslında ahlaki açıdan hiç de etik değildir. Partiler seçim propagandaları döneminde vatandaşa yapacağı hizmetleri anlatmak yerine alabildiğine karalama kampanyasına girişmektedirler. Bu konuda inandırıcı olan parti birinci geliyor. Halk hangi partiyi neden seçtiğini bilmiyor. Bilgi yok, yorumlama yok, yaşanan olaylarda nedensellik arama yok; bizimki böyle dedi, yürü arkasından.

**

       İşte bu durumu önlemenin yolu oy verme biçiminde saklıdır. Bunu değiştirmek gerek. Neden mi? Anlatayım. Oy verdiği partinin adının ne olduğunu bilemeyen kişilerin kullandığı oylarla bu memleketin insanının yönetilmesi çok büyük haksızlık ve adaletsizliktir.

Oy pusulasında kullandığı oyu, ip üzerine atılan bir düğümle, düğümün geldiği yere mühür basanlar var.

“Adalet ve Kalkınma Partisine oyunu ver,” denildiğinde; “Olmaz ben ampule oy vereceğim, ölsem de dönmem,” diyenler var.

“Cumhuriyet Halk Partisine mi oy verdin?” denildiğinde; “Hayır altı parmağa verdim oyumu,” diyenler var.

“Milliyetçi Hareket Partisine mi verdin?” diye sorulduğunda; “Hayır ben Kurt’a verdim,” diyenler var.

Bu kadar cehaletin kol gezdiği bir toplumda siz hangi sağlıklı seçimden bahsediyorsunuz?

Yurt dışında yaşayan seçmenler, buradaki seçimde neden oy kullanıyor? Oradan bir EURO getiriyor, burada yirmi kat büyüyor parası. O kime oy verecek? Elbette Türk parasının değerini en fazla düşürene. Bu adalet mi? Yabancı uyruklular neden oy kullanıyor? Beni yöneten kişiyi seçmede Suriyeli, Afganlı neden söz sahibi olsun ki?

Yaşanılan birçok olumsuzluğu daha sıralamak mümkündür. Onların hepsini sıralamaya kalksam koca bir kitap olur.

**

       Durum bu kadar vahim boyutlarda. Hele şu oy kullanma eşitliği. Şöyle bir metafor kullanalım. Kırk kişilik bir grup bir şehirden başka bir şehre otobüsle yolculuk yapmak istiyoruz. Şoför hastalandı gelemedi. O kırk kişi kendi aralarında birisini seçip bu otobüs yolculuğunu yapmak zorunda olsunlar. Bu şoför en yaşlı kişi mi olur? En genç kişi mi olur? Şoförlük deneyimi olmayan orada bulunan bir Profesör mü olur? Bir traktör sürücüsü mü olur? Bir çiftçi mi olur? Bir kaptan mı olur? Yoksa otobüs şoförlüğü tecrübesi olan bir kişi mi olur? Bütün şıkları eleyip otobüs kullanmış kişiyi seçtiğinizi duyar gibi oluyorum. Neden? Çünkü kimse, bile bile canını yok etmeye çalışmaz. Ülke yönetimine gelince durum tam anlamıyla bir facia. Bana göre çaresi vardır.

**

       Oy kullanma kriterleri şöyle olmalıdır. Okuma yazma bilmeyenlerin kullandığı oy 1, ilkokul mezunu 2, Ortaokul mezunu 3, lise mezunu 4, üniversite mezunu 5, yüksek lisans yapmış 6, doktora 7, doçent 8, profesör 9 puan değerinde olursa, ülke yönetiminin oluşturulmasında bilgili insanların ağırlığı söz konusu olacaktır. Çok salvolar gelecektir birçoklarından. Daha önce görüldü bu tür değerlendirmelerin sonuçları. Kim ne derse desin, yaşamın sağlıklı olması için seçimler bu ölçülere göre yapılmalıdır. Çoğunluk cehaletin dibine batmış vaziyette ise, ülke yönetiminde cehalet bilgiyi, bilimi boğup yok etmemelidir. Ülkemizde gerçek durum tam da böyledir. Bilgi ve bilim cehalete yenik düşmektedir.

Celil Boz.    (celilboz@yahoo.com)

Eğitimci Sosyolog

22/06/2023